Adım adım tüp bebek işlemleri

Hazırlık Testleri

Hazırlık aşaması:

Bazı kan tetkiklerini, kültürleri, histerosalpingografiyi (HSG), hormonal incelemeleri, doktor muayenesini, hemşire tarafından bilgilendirmeyi ve maliyet açıklamalarını içerir.

Tüm testlerin genellikle IVF uygulaması başlamadan tamamlanması gerekir. Böylece önceden saptanabilecek bir problemin, IVF işlemini etkilemesi önlenebilecek ve çiftin bu konuda bilgilendirilmesi sağlanabilecektir. Bu işlemler için randevu almanız gereklidir. İnfertil ailenin ilk görüşmeye birlikte gelmesi, tedavinin seçiminin yapılması ve kararların ortak olarak alınması açısından son derece önemlidir. Erkeğin, spermiyogram yapılabilmesi için 3 – 5 günlük cinsel perhizle gelmesi özellikle şehir dışından gelen hastalarda zaman kazanmak açısından önemlidir.

Doktorunuz, tıbbi geçmişiniz ile ilgili bilgi topladıktan sonra sizi muayene edecektir. Kadına adet düzeni, adetlerinin ağrılı olup olmadığı, adet kanamasının miktarı, varsa önceki gebelikleri ve geçirdiği operasyonlar dahil birçok konuda sorular sorulacaktır. Erkekten ise genital travma, operasyon, enfeksiyon, kullandığı ilaçlar ve geçirdiği hastalıklar hakkında bilgi alınacaktır. Bu nedenle tıbbi geçmişinizle ilgili önceki tüm tetkik ve tedavi bilgilerinizi (kan tetkikleri, reçeteler, rahim filmi gibi..) yanınızda getirmenizi istiyoruz. Bu sayede bazı tetkiklerin gereksiz tekrarı önlenebilecektir.

Rutin muayene yapıldıktan sonra ileride yapılması muhtemel bir embriyo transferine kılavuzluk sağlaması için boş kateter ile bir ‘deneme transferi’ işlemi yapılacaktır. Bu işlem steril incecik bir plastik borunun rahim içine sokulmasından ibarettir ve ağrısız bir işlemdir. Bu yolla gerçek transfer sırasında kullanılmak üzere, rahmin boyu ve kanaldan geçiş özellikleri hakkında bilgiler toplanır.

Daha önceden çektirmiş olduğunuz rahim filmi doktorunuz tarafından incelenir. Eğer tıbbi bir gereklilik varsa (örneğin bu filmden sonra geçirilmiş bir rahim operasyonu veya 3 yıldan daha uzun bir süre gibi) tetkiğin tekrarı istenebilir. Bu durumda test, adetin 5-11. günleri arasında tekrarlanır. Ancak bu sırada adetin tamamen bitmiş olması gerekir.

Bazı hormonların (östradiol, FSH, LH) mutlaka adetin 2. veya 3. gününde değerlendirilmesi gerekir. Bu sonuçlar hem başarı şansınızın değerlendirilmesinde hem de daha sonraki tedavinizde ilaç dozunuzu belirlemede yardımcı olacaktır.

Yapılacak olan temel tetkikler:

Kadında: HIV, HbsAg, Anti-HCV, Kan grubu, Rubella IgG, aPTT, Tam kan;FSH, LH, E2 (adetin 2. veya 3. günü), TSH, PRL, Gerekirse DHEAS, Total-TestosteronHisterosalpingografi (Rahim filmi)
Erkekte : Semen analiziHIV,HbsAg, Anti-HCV, Gerekirse Kan grubu, FSH, LH, T-Tes, PRL Gerekirse Ürolojik muayene, Genetik inceleme

Hemşire bilgilendirmesi sırasında, enjeksiyonla kullanılan ilaçların nasıl uygulanacağını öğrenebilirsiniz. Sonuçlarınız tamamlanıp tedavi protokolünüz doktor tarafından belirlendiğinde, ilaçlarınızın kullanım şemalarını da hemşirelerimizden öğreneceksiniz.

Kliniğimizde yapılan tüm işlemlerin ücretleri ve ödeme şekli konusunda da detaylı bilgiyi banko görevlilerimizden alabilirsiniz.

Doktorunuzla telefonla görüşmek istediğinizde, daha önceden planlanan işleri dolayısıyla anında görüşemeyebilirsiniz. Bu durumda telefondaki görevliye adınızı, soyadınızı, şehir koduyla birlikte telefon numaranızı ve konuşmak istediğiniz konu ile ilgili kısa bir not bırakınız. Bu durumda en geç 24 saat içinde geri aranarak bilgilendirileceksiniz. Eğer konu gerçekten acil ise bunu da sizi en kısa zamanda arayabilmemiz için bildiriniz.

Eğer size tüp bebek veya mikroenjeksiyon (IVF-ICSI) uygulaması yapılmasına karar verilmiş ise aşağıda belirtilen aşamalar uygulanacaktır.

DİĞER AŞAMALAR

Yumurtaların (Oositlerin) Geliştirilmesi

Tüp bebek uygulamalarında başarı şansını artırmak için, her sağlıklı kadında ayda bir tane oluşan yumurta sayısını arttırmak gereklidir. Bu nedenle yumurtalıkları daha fazla sayıda yumurta geliştirmeye sevk eden ilaçlar kullanılır. Doktorunuzun sizi muayene etmesi ve tetkiklerinizi değerlendirmesinden sonra size özel dozlarda düzenlenmiş bir ilaç listesi ve kullanma şeması alacaksınız. Tedavi protokolünüzü; yaşınız, daha önceki tedavi öykünüz, daha önceki tüp bebek uygulamalarındaki sonuçlarınız, ve adetinizin 2. veya 3. gününde bakılmış olan FSH düzeyiniz etkiler. Yumurtalıkları uyarmada kullanılan ilaçların neredeyse tamamı maalesef enjeksiyonla kullanılmaktadır.

Tedavinizin ilk aşamasında genellikle bir önceki adetinizin 21. gününden itibaren olmak üzere yumurtalıklarınızı baskılamak için GnRH analogları denilen bir grup ilacı burun spreyi ya da ciltaltı iğne şeklinde kullanmanız gerekecektir. Bu ilacı kullanırken gördüğünüz adetle birlikte yumurtalıkları uyarıcı ilaçlarınıza başlanacak ve bunlar ortalama 7-10 gün süreyle kullanılacaktır. Bu arada yumurtalıklardaki gelişen folliküler sık aralıklarla yapılan ultrasonografik ve hormonal incelemelerle takip edilir. Tüm bulguları değerlendiren doktor, yumurtaların toplanması için en uygun zamanı belirler. Yeterli büyüklüğe erişen folliküllerdeki yumurtaların olgunlaşması için HCG (human chorionic gonadotropin) adlı ilaç belirtilen saatte uygulanır ve 34 – 36 saat sonrasında yumurta toplama işlemi yapılır. Ortalama % 10 kadında işlemin, yetersiz yumurta gelişimi, erken yumurtlama, hormonlarda istenmeyen değişiklikler gibi çeşitli nedenlerle yumurta toplama aşamasından önce sonlandırılması gerekmektedir.

Yumurtaların Toplanması (OPU)

Yumurta toplama işlemlerinin hemen hemen tamamı vajinal yoldan yapılan ultrasonografi yardımıyla (transvajinal ultrasonografi) gerçekleştirilir. Diğer girişim yolları ise laparoskopi ya da transabdominal ultrasonografi yardımıyladır. Transvajinal metodta yumurtalıklar, vajene yerleştirilen bir ultrasonografi probu ile görüntülenir. Vajen duvarından geçerek yumurtalığa doğru ilerletilen bir iğne aracılığı ile buradaki folliküllerin içindeki sıvı aspire edilir. Bu sıvı ile birlikte gelen yumurta mikroskop altında bulunarak toplanır. Bu işlem genelde 30 dakikadan daha kısa sürer.

GnRH analogları folliküllerin beklenenden önce çatlamasını (rüptüre olmasını) engellemek için kullanılırlar. Ancak ender olarak bunu başaramayabilirler, folliküller yumurta toplanması işleminden önce rüptüre olur ve yumurtalar karın boşluğuna dağılır. Bu olaya kendiliğinden yumurtlama (spontan ovulasyon) denir. Bu durumda uygulama iptal edilir.

Hastaların işlem sırasında rahatlaması için çeşitli ilaçlar kullanılır. Aşağıda açıklanan iki anestezi tipinden hastaya uygun olan biri seçilir.

Bilinçli sedasyon: Bu yöntemde hastaya intravenöz yolla (damar yolu ile) fentanyl ve dormicum gibi ilaçlar verilir. Böylece hastada hafif bir uyku hali sağlanırken, işlem sırasında oluşabilecek rahatsızlık hissi minimuma indirilir. Hasta, çevresinin ve yapılan işlemin farkında olabilir. Sedasyona yanıtta da kişisel farklılıklar olabilir.
Genel anestezi: Genel anestezinin bir türü olan intravenöz genel anestezik ilaçlar kullanılarakuygulanır. Hasta tam bir uyku halindedir ve çevresinde olanlardan habersizdir. Bu tip anestezide genelde solunumu sağlamak için solunum yoluna tüp yerleştirilmesi (entubasyon) gerekli değildir. Bu işlem, bir anestezi uzmanı tarafından gerçekleştirilir.

Sperm Verilmesi ve Yumurtaların Döllenmesi (IVF-ICSI)

SPERM ÖRNEĞİ VERME

Yumurtaların toplandığı gün, döllenme işleminde kullanılmak üzere androloji laboratuvarına sperm örneği vermeniz gereklidir. Bunun zamanı ve uymanız gereken kurallar, size androloji laboratuvarı sorumluları tarafından açıklanacaktır. Eğer daha önceden dondurulmuş TESE (Testiküler Sperm) örneğiniz var ise buradaki akış şeması sizin için daha farklı olacaktır. Bu konuda androloji laboratuvarı sorumlularından bilgi alabilirsiniz.Laboratuvarda döllenme işleminde kullanılacak sperm örneği içindeki sperm hücreleri, çeşitli yöntemlerle ayrılır. Daha iyi hareket edenleri seçilir ve seminal sıvılardan arındırılır.

OOSİTLERİN İNKÜBASYONU VE FERTİLİZASYONU

Toplanan yumurtalar mikroskop altında değerlendirilir, her biri olgunluklarına göre derecelendirilir. Yumurtanın olgunluğu onun döllenebilme kapasitesini belirler. Daha sonra uygulanmaya karar verilmiş yönteme göre inseminasyon yapılır.

İnvitro fertilizasyon (IVF): Yirmi yıldan daha uzun süredir kullanılan bir yöntemdir. Toplanan yumurtalar özel yöntemlerle hazırlanmış belli sayıdaki sperm hücresi ile özel kültür sıvıları içinde bir araya konularak anne vücut ortamını taklit eden cihazlarda (inkübatörler) bekletilirler. Bu işleme, inseminasyon denir. Aşağıda açıklandığı üzere yumurtalar IVF ve ICSI sonrasında benzer şekilde takip edilirler.

İntrasitoplazmik sperm injeksiyonu (ICSI - mikroenjeksiyon): Bu yöntem ilk kez 1992 yılında Belçika’da uygulanmış ve daha sonra dünyada yaygınlaşmıştır. Önceleri çocuk sahibi olma şansı olamayan bir çok infertil çifte oldukça yüksek gebelik şansı sağlayan bu yöntemde, özel bir mikroskop ve mikromanüpilatör denilen aletler yardımı ile çok ince bir iğne içine alınan tek bir sperm hücresi (erkek üreme hücresi) yumurtanın içine enjekte edilir. ICSI erkek infertilitesi için devrim sayılabilecek bir değişim yarattı. Böylece sperm sayısı çok düşük, sperm hareketleri yetersiz, sperm şekli bozuk olan infertil erkekler çocuk sahibi olabilme şansını yakaladı. 1993 yılından sonra ise sperm analizinde hiç sperm hücresi olmayan erkeklerde eğer testislerinde (yumurtalık) cerrahi girişimle (TESE) hücre bulunursa mikroenjeksiyon – ICSI ile çocuk sahibi olabilme şansına ulaştı. Bu yöntem günümüze kadar, doğal yolla meydana gelen bebeklere göre doğumsal defektleri belirgin olarak arttırmamıştır. Sperm sayısı aşırı derecede düşük olan erkeklerin bu durumu genetik yapılarından kaynaklanıyorsa, ICSI ile bu durumun erkek çocuklarına aktarılma ihtimali mevcuttur. Bu nedenle çifte daha iyi bir bilgilendirme için genetik danışmanlık istenebilir. Ayrıca doğumsal olarak erkeğin sperm kanallarının olmaması durumu olan ‘vaz agenezisi’, kistik fibrozis denilen bir hastalıkla birlikte olabilir. Genetik geçişli olduğu bilinen bu hastalık için de genetik inceleme yararlı olabilir.

Her iki yöntemde de yumurtalar, işlemlerden 16-20 saat sonra incelenerek döllenmenin meydana gelip gelmediği saptanır. Eğer döllenme oluşursa bu yumurtalara artık pre-embriyo ya da zigot denir. En az iki hücreli aşamaya geldiklerinde de embriyo adını alırlar. Laboratuvar içinde oluşturulan şartlar, döllenmeyi kolaylaştırıcıdır; ancak fertilizasyon tüm yumurtalarda meydana gelmez. Ortalama olarak, toplanan yumurtaların %60 - 70’i döllenir. Bu oran çiftlere göre daha düşük ya da daha yüksek olarak meydana gelebilir. Yumurtaların toplandığı günden sonraki sabah, embriyologlarla görüşüp yumurtalarınızın durumu ve döllenmeleri hakkında bilgi alabilirsiniz. Eğer yumurtaların tümünde ya da büyük bir kısmında döllenme oluşmamışsa yeni bir inseminasyon için girişim yapılabilir. Bu nedenle, erkek partnere yalnızca yumurta toplandığı gün değil, bazen takip eden günde de sperm örneği vermesi için ihtiyaç duyulabilir.

Assisted Hatching (AHA): Embriyoların rahimde tutunma oranlarını arttırmak için geliştirilmiş bir tekniktir. Bu teknikte, embriyonun etrafını saran kılıfa (zona pellucida) lazerle, asitle ya da mekanik yöntemlerle delik açılır. Bu yöntemlerin biribirlerine herhangi bir üstünlükleri olmayıp merkezin deneyimine göre herhangi biri kullanılabilir. Transfer günü embriyolog, embriyoları, hastanın yaşını ve öyküsünü değerlendirerek bu işlemin uygulanıp uygulanmayacağına karar verir. Bu işlem dondurularak saklanmış embriyoların transferinde de kullanılabilir.

Döllenmiş Yumurtaların (Embriyo) Gelişimi ve Değerlendirilmesi

ICSI işlemi

ICSI işleminden 14-18 saat sonra döllenmenin olduğunu ve anne ile babadan gelen genlerin birleşmesini gösteren halkalar (pronucleus)
Döllenmeden 1 gün sonra ilk bölünme

2. gün 4 hücreli aşama

3. gün 8 hücreli aşama

5. gün "blastokist" formasyonu

Embriyo Transferi

Embriyo transferi (ET), genellikle yumurta toplanmasından üç gün sonra yapılır. Ancak sizin için daha uygun olacağı düşünülüyorsa embriyo transferiniz 5. – 6. güne kadar geciktirilebilir. Transferin zamanı, IVF ekibi tarafından size tam olarak bildirilecektir. Transfer için normal gelişen embriyo / embriyolar seçilir. Önerilen çoğunlukla 2-4 embriyonun transferidir. Kesin karar aile ve doktoru tarafından verilir. Çok sayıda embriyonun transferi, birden fazla embriyonun rahimde tutunması ile sonuçlanabilir. Eğer yeterli gelişim gösteren embriyolarınız transferden sonra artmış ise dondurulacaktır.

Transfer işlemi oldukça kolay ve ağrısız bir uygulamadır. İçinde embriyolar bulunan çok ince özel bir kateter, jinekolojik muayene pozisyonundaki kadının rahim ağzından geçilerek rahim içine yerleştirilir. İçindeki embriyolar, bir enjektör yardımı ile rahim içine püskürtülür. Transfer sırasında ultrasonografi yardımı ile rahmin görüntülenmesi için mesanenin kısmen dolu olması gereklidir. Ortalama 10- 20 dakika kadar süren bir işlemdir. Transferden sonra size, kullanacağınız ilaçlar, yaptırmanız gereken kan testleri ve dikkat etmeniz gereken konularda bilgi verilecektir. www.ankaratupbebek.com